S’ OTO DE MARTZU
TORRADE
A FAEDDARE
IN SARDU
di Francesco Casula
“Fèminas, s’oto de martzu torrade a faeddare in sardu. Unu pagu nessi. Liberade.bos dae s’òbligu de èssere semper “carine” e de non pòdere impreare sa limba de sos grezos. Iscapiade.bos. Torrare a faeddare in sardu est una liberatzione non petzi polìtica e sotziale, ma finas individuale e de gènere. Sas fèminas difatis ant patidu prus de is òmines s’impositzione linguìstica de s’italianu ca depiant èssere a mala bògia belligheddas, allichididas, ‘carine’, e non depiant faeddare su sardu, sa limba de is ‘grezos’ assugetados. In prus de sa prepotèntzia natzionalista, cussa de sos mascros.
Ite liberatzione e emantzipatzione mègius de torrare a faeddare sa limba proibida?”
Est custu su cumbidu chi faghet Pepe Corongiu, diretore de su Servitziu regionale limba e cultura sarda, a sas feminas sardas, in ocasione de s’oto de martzu.
Deo, azungo, feminas sardas faeddade in sardu, ca, pro comintzare, no est beru chi sa limba sarda est greza.
A s’imbesse: sa limba sarda est galantzina meda. Ca est mescamente limba de sentidu, de sonos, de musica. Limba de vocales. Duncas corporale e fisica e in su matessi tempus, aerea e lebia, fini e impalpabili. E sas vocales sunt pro su poete s’anima de sa limba, sunt s’acapiu, su ligongiu intre sa limba e su cantu; intre sa poesia, sa musica, su ritmu e su ballu.
E difatis in s’istoria sas lacanas intre sa poesia e sa musica e su ballu, sunt istadas semper debiles e isfumadas a tale puntu chi sos poetes antigos – sos aedos grecos pro assempru – no iscriiant poesias ma las cantaiant acumpagnendesi cun sa lira: no a casu naschit sa paraula “lirica” e aoidòs in grecu cheret narrere “cantore”.
Ma cantant peri Dante e Petrarca, Ariosto, Tasso e Leopardi. E sos cantadores sardos, mescamente sos improvisadores.
Cun cussa limba, su Sardu, chi in manera cuada e subliminale tenet in suta sentimentu e sensu, musica, ritmu e ballu. Mesche su ballu tundu: mamentu fadadu cando sa comunidade intrea, tot’umpare si pesat a ballare moendesi in circulu. E cun custu movimentu esprimit unu muntone de sinnos e de significados, simbulos e ritos: s’armonia de s’Universu, su movimentu de s’abba, su Nuraghe. E cun issu totu sa tzivilidade nuragica cun sa democratzia federalista e comunitaria, su refudu de su capu, de su gerarca, de su soberanu: ca sa Sardigna est istada semper atzefala amparende semper sa difesa de s’Autonomia e de s’Indipendentzia de cada bidda.
Pubblicato su Sardegna Quotidiano del 8-3-2013