Sen’istandard sa limba sarda si nche morit

 

 La chiesa di Santa Maria di Bonarcado

 

Sen’istandard sa limba sarda si nche morit

de Frantziscu Casula

A sa Festa de sa limba sarda ufitziale, in Bonarcadu sabadu 24 e domìniga 25 de cabudanni, ant partetzipadu in chentinas: prus de setighentos. Bennidos dae totu sa Sardigna. E peri dae foras, dae allargu. Dae Milano ma finas dae Barcellona e Madrid. Medas feminas e giovanos. Paris cun sos militantes linguisticos, istudiosos e amantiosos de sa limba sarda, intelletuales, iscritores e poetes, musicistas, artistas e atores, professores e mastros de iscola, giornalistas (bi fiat puru Antony Muroni, ex diretore de s’Unione Sarda), politicos (amento a Soru) e rapresentantes de Sotzios e Associatziones culturales, Partidos e Movimentos sardistas e indipendentistas. Puru custos ant totus chistionadu in Sardu, a comintzare dae Bustianu Cumpostu, Chi in Sardu faeddat semper, proite, at naradu, s’Indipendentzia si fraigat partinde dae sa limba.

   Tenet resone de esser cuntentu e saltifatu su   Coordinamentu pro su Sardu Ufitziale (CSU), chi at organizadu sa Festa e chi sustenit  sa Limba Sarda Comuna. Est istada – at iscritu – una renèssida a sa fidada petzi pro chie non connoschiat s’organizatzione de sa Festa. In realtade pro su Coordinamentu su chi est capitadu sabadu 24 e domìniga 25 fiat isetadu. Gente meda, programma cualificadu, atentu de sos mèdia, partetzipatzione polìtica, profetu isparghinadu. Una die de no ismentigare a beru. Meda mègius de Sèdilo 2014 e fintzas de Oschiri 2015, chi puru fiant andadas bene meda. Meressimentu de su diretivu CSU chi est renèssidu a fàghere sas alleàntzias giustas pro valorizare sas propostas suas. Duas dies pienas de relatas, interventos, testimonias, discussiones cundidas cun poesia, literadura e musica.

   Cuntentu e saltifatu peri su fundadore e s’anima de su CSU, Giuseppe Corongiu chi at iscritu: “La festa della lingua sarda ufficiale di Bonarcado è stata un successo. Le presenze della due giorni nello scorso fine settimana sono state stimate in quasi 800. Il dibattito di qualità, profondo, partecipato, aperto: istituzionale e movimentista allo stesso tempo. Il digitale linguistico l’ha fatta da padrone: Facebook, CNR, sintetizzatori vocali, app creative per bambini. La macchina organizzativa ha funzionato alla perfezione.. Senza soldi pubblici, solo con l’aiuto logistico del comune di Bonarcado (che ringrazio), il Coordinamentu pro su Sardu Ufitziale ha creato un evento politico, letterario, scientifico, digitale, musicale per quelle centinaia di persone che ancora credono nel movimento di ufficializzazione della nostra lingua. Ci sarebbe di che vantarsi”.

    A pustis sa saltifatzione  ponet unas cantas preguntas, faghinde puru autocritica: “perché il governo sardo, le università, le scuole, i media, la chiesa, gli imprenditori, i sindacati, tutte le élites che contano qualcosa, non si stracciano le vesti e non attuano politiche di impatto, qui e ora, davanti al problema di una lingua identitaria che muore, mentre dovrebbe essere normalmente ufficiale?

    Non cerco altrove le responsabilità. Sicuramente, come già messo in luce altre volte, abbiamo avuto limiti come Movimento Linguistico. Non siamo riusciti a produrre un’egemonia, abbiamo subito e fatto nostro lo sguardo di una classe dirigente diffidente e non inclusiva su questo tema. Ci siamo divisi sui separatismi delle varianti dialettali, non abbiamo lavorato abbastanza sulla lingua ufficiale sarda. Non abbiamo sognato. Abbiamo avuto la sindrome di Stoccolma con i nostri avversari (buona parte delle élites dirigenti) cercando di allearci con loro invece che confrontarci. Abbiamo urlato nelle assemblee per il sardo lingua nazionale, mentre crescevamo i nostri figli in italiano.

    Dal successo di Bonarcado però (7-800 persone sono tante), allora, possiamo trarre le forze per inventarci ancora qualcosa, nel prossimo futuro, un’idea che sia uno choc salutare pro sa limba sarda ufitziale”.

   Una cosa crara est peroe bessida dae Bonarcado: Sen’istandard sa limba sarda si nche morit. E chie cheret su “Bilinguismu perfetu”, est a nàrrere sa parificatzione giurìdica e pràtica de su Sardu cun s’Italianu, non podet èssere contra a un’istandard, comente est sa LSC. Ca sena istandard non bi podet èssere peruna ufitzializatzione e sena ufitzializatzione sa limba sarda est destinada a si nche mòrrere o a èssere cunfinada in carchi furrungone, in carchi festa de bidda pro cantare batorinas e noitolas.

   O impreada pro nàrrere brullas, carchi paristòria o, si nono, paràulas malas, irrocos o frastimos. Deo so cumbintu chi oe a subra de s’istandardizatzione, pro lu nàrrere a sa latina:”non est discutendum”. Ca ischimus bene chi sena s’unificatzione, peruna limba si podet imparare in sas iscolas, si podet impreare in sos ufìtzios, in sos giornales, in sas televisiones, in sas retes informàticas, in sa publitzidade, in sa toponomàstica. Sena ufitzializatzione e sena istandardizatzione, pro nàrrere, in sos litzeos o in sas Universidades sardas, “cale Sardu” imparamus?

E in sos giornales e in sas televisiones, chi allegant a totu sos Sardos, ite impreamus? Calincunu narat: faghimus duos istandard: unu pro su logudoresu e unu pro su campidanesu. Ite machine e tontesa est custu? Semus giai male unidos e cherimus galu ateras divisiones? E, in prus,: pro ite duos e non tres, bator, deghe, 365, cantas sunt sas biddas sardas e su “dialetto” issoro? E in ue agabbat su campidanesu e in ue cumintzat su logudoresu? E esistit unu campidanesu e unu logudoresu o bi nd’at medas? Sa LSC no andat bene? La curregimus, la megioramus, la irrichimus: ma dae issa depimus mòere.

    Ca est s’istandard chi tenimus, a pustis de trinta annos de brias e de cuntierras subra de custa chistione. E sos “dialetos locales”? Chi sunt una richesa manna, non b’at perìgulu chi si nche mòrgiant? Est a s’imbesse: cun una limba ”standardizada”, una Limba chi siat una “cobertura” pro totus est prus fatzile chi sigant a campare; sena 

Sen’istandard sa limba sarda si nche moritultima modifica: 2016-10-03T18:11:52+02:00da zicu1
Reposta per primo quest’articolo